Een betoverende december in Brasov en Tâmpa
28 november 2023
Pleiada Boutique Hotel Iasi | Voel je thuis in de regio Moldavië
30 november 2023
Verborgen, bijna vergeten, niet helemaal afgesloten | Sibiu’s binnenplaatsen – een insider tip voor eenlingen
“Groen is de belangrijkste kleur van een stad,” zou Constantin Noica hebben gezegd. Het cultusdagboek “Jurnalul de la Păltiniș” geeft een idee van hoe vaak Gabriel Liiceanu en Andrei Pleșu stopten in het nabijgelegen Sibiu op hun bezoeken aan hun mentor in een blokhut in de Hoge Geul van het Zibinsgebergte/Munții Cindrel zo’n 45 jaar geleden. Ze reisden ofwel met de trein naar Sibiu en vandaar met de bus naar de Hohe Rinne, of met de Trabant vanuit Boekarest naar hun bestemming. Trefwoord auto – het is natuurlijk in tegenspraak met de zweem van stedelijk groen die Maestro Noica zou hebben. Sibiu, waar hij zo over dacht, geeft hem gelijk naarmate de wereld vordert en zijn visie terugwijkt. Waar een auto door de oude poort naar de steeg past, staat er meestal ook een op de binnenplaats. Maar er zijn ook genoeg tegenvoorbeelden. Want de tijd heeft vaak stilgestaan in de beneden- en bovenstad.
En dat is een goede zaak. Parken zijn de groene longen en volledig autovrije binnenplaatsen zijn de luchtwegen van een stad. Openbare de eerste, privé de tweede. Tot grote ergernis van zowel toeristen als de lokale bevolking, die maar al te graag op zoek gaan naar een schilderachtig uitzicht op Sibiu van binnenuit, maar geen aanwijzingen vinden over waar ze verborgen hoekjes kunnen ontdekken. Ook al leven de mensen in het centrum van Sibiu vaak zo eenvoudig en bescheiden dat je nooit zou verwachten dat je achter zoveel straatpoorten zonder enig spoor van een bordje een blikvanger zou aantreffen. De grootste stad van Zuidwest-Transsylvanië maakt het bezoekers die het snel willen afvinken erg gemakkelijk.
Er is moed voor nodig om nieuw terrein te verkennen, om het Brukenthal Museum of de protestantse parochiekerk op de Huetplatz, inclusief de beklimming van de toren, voor een andere keer te bewaren en in plaats daarvan de zelfopgelegde verplichting om je onberispelijk te gedragen op straat te laten vallen, die je van jongs af aan goed is bijgebracht. Een voorzichtige blik door het sleutelgat, een kier in de poort of de brievenbus als er aan dezelfde kant van de straat niemand is die zich goed gedraagt? Ga je gang! Dit is precies de tactiek om groene hofjes te spotten. Maar let op: vermijd het gebruik van dergelijke trucs als een tourgroep! Je bent welkom om alleen of met z’n tweeën op fotojacht te gaan in het aanraakgevoelige grijze gebied tussen openbaar en privé, maar nooit in een menigte. Drie of hooguit vier nieuwsgierige mensen is het maximum. Een beetje etiquette is een must.
Goede kennis van het Roemeens ook. Hoewel sommige deuren niet van binnenuit op slot zitten en ook niet kraken als je ze opent. Wat nauwelijks te verwachten is van bijbels oude deuren. Het is dus vaak gemakkelijker dan je zou denken om ongemerkt toegang te krijgen tot de binnenplaatsen. En als je op heterdaad wordt betrapt door een nieuwsgierig persoon die in het huis in kwestie woont, dat misschien wel vijf of zes eeuwen oud is, hoef je niet uit fatsoen in een zoutpilaar te verstijven. Een vriendelijke groet aan de lokale bevolking, gevolgd door een korte zelfintroductie, gepresenteerd met een oprecht vleugje nederigheid, doet wonderen bij de mensen in kwestie, die natuurlijk niet graag verrast worden door vreemden. Het is aan de beleefde gast om de ongemakkelijkheid van zo’n ontmoeting routinematig, zelfverzekerd en elegant te voorkomen. De beste kans om niet gevraagd te worden om te vertrekken is voor degenen met een flair voor het complimenteren van de magie van de onmiskenbare binnenplaatsen van Sibiu.
Als je eenmaal de juiste woordenschat voor je hebt, beloont de hospita of huisbaas je onmiddellijk met een levendig gesprek. Er woont nauwelijks één persoon of gezin in één enkel historisch gebouw in het hart van Sibiu, en de demografische bijzonderheid van Roemenië betekent dat vooral gepensioneerden overal in de conservatieve middenklasse stadscentra hun eigen huis bezitten – sommigen al 50 jaar of langer. Dit zijn diehards die niet meer naar hun werk gaan en de hele dag thuis blijven.
Als je ze vriendelijk benadert, doen ze hetzelfde. “Het had zomaar gekund dat een afstammeling van de Transsylvaanse Saksische familie uit Duitsland die mijn ouders destijds hun appartement verkocht, langs wilde komen!” Eigenlijk hebben ze allemaal wat nodig is om een kinderparadijs te zijn, deze binnenplaatsen die in hun eigen sop staan zonder glad gemaaid gras. “Er woonden 20 gezinnen in het huis,” herinnert de eigenaar van de tuin aan het einde van een doodlopende straat in de benedenstad zich. Kon er vroeger iets beters zijn geweest dan opgroeien in een natuurlijke groene omgeving, waar het geluid van kinderen te horen was en niet het gebrul van grasmaaiers?
Hoewel mensen in communistisch Roemenië moesten buigen voor de beperkingen van het leven in kleine ruimtes, was het toen waarschijnlijk op de een of andere manier idyllisch in Sibiu, vóór het tijdperk van telefoonsystemen in plaats van zoemende deurbellen en elektronische chips in plaats van handgrote poortsleutels. Aan de andere kant heeft het klikslot een zeker voordeel voor vreemden wiens toegang het zou moeten voorkomen: de deur van het steegje achter je dichtduwen tot hij dichtklikt is nog makkelijker te vergeten dan de sleutel omdraaien. Een onverwacht cadeau dat altijd op de radar van de oplettende mensen zou moeten staan, op voorwaarde dat ze zich bij het uitpakken niet als inbrekers gedragen. Onvergetelijke ontsnappingen naar verloren gewaande werelden kunnen worden bereikt door degenen die voorzichtig hun weg naar voren voelen.
ADZ | Allgemeine Deutsche Zeitung für Rumänien
Afbeeldingen & tekst: Klaus Philippi
